Provincies steeds actiever met aanpak winkelleegstand

Provincies willen een belangrijke rol spelen om te komen tot een goed afgestemd regionaal detailhandelsbeleid, waarbij gemeenten optimaal tot hun recht komen. Zij hebben die intentie bekrachtigd door in oktober 2016 een provinciale Retaildeal te tekenen.

In drie jaar tijd is er flinke vooruitgang geboekt. Zo hebben elf provincies nu eigen detailhandelsbeleid opgesteld, in 2016 waren dit er nog maar drie. En om gemeenten en ondernemers te voorzien van goede data voeren alle provincies onderzoek uit naar koopstromen en leegstand. In 2015 was dit slechts de helft. Hierdoor beschikt de sector nu over een duidelijk landelijk inzicht in vraag en aanbod naar detailhandel.

Inmiddels is de landelijke leegstand gedaald van 7,4% in 2015 naar 6,7% in 2019 (bron Locatus).

Regierol provincies

Gemeenten die werken aan vitale kernen, bruisende binnensteden en een gezonde winkelstructuur staan vaak voor lastige keuzes. Welke winkelgebieden zijn toekomstbestendig en in welke gebieden is consolidatie of afbouw nodig? De problemen die zich daarbij voordoen, zoals langdurige leegstand en ondermijning van winkelvastgoed, overstijgen vaak het lokale niveau en hebben impact op de hele regio. Inmenging door de provincies is daarom noodzakelijk.

Provincies nemen hun regierol uiterst serieus, blijkt uit een recente rondgang langs provincies. Aan de hand van twaalf bestuurlijke overleggen met de gedeputeerden van alle provincies hebben de Retailagenda en partner NRW inzichtelijk gemaakt waar provincies drie jaar later staan met de uitvoering van hun detailhandelsbeleid. Op 20 februari worden de hoogtepunten op dit dossier door Sander de Rouwe, van het Interprovinciaal Overleg (IPO), overhandigd aan staatssecretaris Mona Keijzer. De Rouwe was bij de gesprekken betrokken. Hij constateert dat de crisis voorbij lijkt, maar dat dit niet geldt voor de zorgen rond winkelleegstand. "Kleine en middelgrote steden zullen in toenemende mate met leegstand geconfronteerd worden. In grote steden neemt de druk juist toe. De samenhang is er, maar wie hoedt daarover? Dat zijn en blijven de provincies."

Pakket maatregelen

Sinds het tekenen van de provinciale RetailDeals, hebben provincies uiteenlopende maatregelen getroffen om te komen tot goede regionale afspraken. Zo stellen diverse provincies subsidies beschikbaar om gemeenten te ondersteunen bij het compacter maken van de binnenstad.

In de provincies Noord-Holland, Zuid-Holland en Noord-Brabant zijn adviescommissies ingesteld die nieuwe initiatieven voor detailhandel objectief beoordelen.

Provincie Overijssel heeft het versnellingsprogramma 'De Stadsbeweging' ontwikkeld, waarbij teams werken aan innovatieve oplossingen bedenken voor het aantrekkelijker en vitaler maken van hun binnenstad. Elke provincie zoekt zo naar passende oplossingen om de samenwerking te stimuleren.

Extra aandacht staatsecretaris

De Rouwe: "De opgave was groot en er zijn flinke stappen gezet, maar we zijn zeker nog niet klaar. Er zijn punten die blijvend aandacht verdienen."

Provincies zien graag een aanbeveling van de staatsecretaris om de transformatie in binnensteden aan te jagen, vooral nu er ruimte en behoefte voor woningen is. Daarnaast vragen ze aandacht voor langdurige leegstand in krimp- en anticipeerregio’s en middelgrote gemeenten, waar geen toekomst voor recreatief shoppen meer is. Provincies kunnen daarbij extra steun gebruiken, bijvoorbeeld in de vorm van een landelijk fonds voor langdurige leegstand.

Een ander speerpunt is de ondermijning waar retail mee te kampen heeft door oneigenlijk gebruik van panden bij langdurige winkelleegstand. Met name in gebieden met een transformatie-opgave is het van belang om (vastgoed)partners goed in beeld te hebben.

Met de staatsecretaris wordt overlegd welke concrete acties kunnen worden ondernomen om provincies bij de uitvoering van hun regierol te ondersteunen.