Toespraak minister-president Rutte tijdens het World Retail Congress

Dames en heren: welkom in Nederland, welkom in Amsterdam,

De wereld van de retail verandert. Het concrete bewijs daarvoor zie ik elke dag in de straat waar ik woon. Vanwege m’n werk ga ik ’s ochtends al vroeg weg en kom pas ’s avonds laat weer thuis, maar ook aan de randen van de dag zie ik busjes met boodschappen af en aan rijden. De blauwe busjes van een bekende supermarktketen en de gele van de grote concurrent, de karakteristieke smalle voertuigen van een opkomende onlinesupermarkt – de Nederlanders onder ons weten precies over welke bedrijven ik het over heb.

Zelf ga ik nog graag naar de supermarkt om de hoek, maar steeds meer van mijn buren kiezen ervoor om de ontbijtgranen, groente en fruit, en de verse ingrediënten voor het avondeten te laten bezorgen tot aan de voordeur. Sterker nog, tegenwoordig worden de boodschappen geleverd tot in de keuken. En waarom ook niet? Als je in het spitsuur van je leven zit, met kinderen die om aandacht vragen, drukke banen en een uitgebreid sociaal leven, dan is dit een geweldige uitkomst. Wat deze trend in ieder geval duidelijk maakt: de transformatie van retail gaat verder dan de sector zelf. Het gaat in de kern over hoe mensen hun leven inrichten, met alles wat daarbij hoort: sociaal, logistiek, en de verhouding werk-vrije tijd.

Ik zie het hier in Nederland voor m’n ogen gebeuren. Maar u kent het vast ook uit uw eigen praktijk, waar ook ter wereld. Ik verwacht dat Amsterdam, de plek waar het World Retail Congress 2019 plaatsvindt, kan zorgen voor extra inspiratie. Ik ben er namelijk van overtuigd dat Nederland een interessante casus is. Want als het retail-landschap ergens snel aan het veranderen is, dan is het wel hier.

Hoe dat komt? Om te beginnen is Nederland 1 van de meest digitale landen in de wereld. Nederlanders verwachten  innovaties en nieuwe mogelijkheden, zeker als het gaat om online shoppen. Een derde van de Nederlanders koopt online levensmiddelen, 1 van de hoogste percentages van Europa. Als het om de dagelijkse boodschappen gaat, dan zien we een verdubbeling ten opzichte van 2 jaar geleden.

Voor de retailsector betekent dit: meegaan in dit tempo, innoveren en jezelf opnieuw uitvinden. Om succesvol te zijn moet je – zoals het thema van dit congres perfect aangeeft – practice high velocity retail. Een mooi voorbeeld van de transformatie is het verdwijnen van het onderscheid tussen ‘clicks’ en ‘bricks’. Grote retailers in Nederland beseffen dat ze de consument niet alleen welkom moeten heten in fysieke winkels, maar dat ze ook online de rode loper uit moeten rollen. Omgekeerd zie ik dat grote online webshops fysieke winkels openen, zelfs in binnensteden. Zo heeft Coolblue, 1 van de grootste online webshops in consumentenelektronica, een groot filiaal geopend pal naast het station van de stad waar ik woon en werk, Den Haag. Het is een elektronica-walhalla waar ‘ouderwets’ voelen, merkbeleving en service centraal staan.

Een grote, overkoepelende trend in retail is natuurlijk dat er veel meer dingen bezorgd worden. Gemak dient de mens, maar het levert ook nieuwe uitdagingen op: druk op de infrastructuur, zorgen over luchtkwaliteit en toegankelijkheid van woonwijken. Hierin zie ik een verantwoordelijkheid weggelegd voor de retailers zelf. En gelukkig nemen ze die ook. Zo signaleer ik steeds vaker typisch Nederlandse bakfietsen door de straat rijden die pakketjes bezorgen: nul uitstoot en nul overlast, ideale oplossing. Misschien een beter voorbeeld voor landen waar fietsen niet in het DNA zit: verschillende supermarkten stappen over naar 100 procent elektrische bezorgbusjes die stiller en milieuvriendelijker zijn, en in sommige gevallen zo smal dat ze geen opstoppingen in de straat veroorzaken.

Omgevingsbewust ondernemen zorgt er dus voor dat de impact van de retail op de maatschappij nog positiever kan zijn. Niet alleen in Nederland, maar in de hele wereld. De retail is namelijk niet alleen de grootste werkgever van Nederland met ongeveer 900.000 banen, maar creëert ook veel banen in ontwikkelingslanden. Wat daar wordt geproduceerd, ligt hier in de winkel. En ook daar heeft retail een grote verantwoordelijkheid: want het is van groot belang dat deze activiteiten bijdragen aan people, planet and profit. Retail bedrijven kunnen met hun purchasing power zorgen voor verantwoorde productie, zonder kinderarbeid of uitbuiting van arbeiders, en met respect voor klimaat en leefomgeving. Dus dames en heren, ik reken op u.

En als ik voor de Nederlandse overheid spreek: omgekeerd kunt u ook rekenen op ons. We dragen graag bij aan het toekomstbestendig maken van de retailsector. Zo zijn we hard aan de slag om een Nationale Digitaliseringsstrategie op te zetten die bedoeld is om de samenwerking tussen overheden, bedrijven en wetenschap op het gebied van digitalisering, artificial intelligence en technologische innovaties te stimuleren - ontwikkelingen die een grote weerslag zullen hebben op de retailsector. Kijk bijvoorbeeld naar het van oorsprong Nederlandse Adyen, dat een nieuwe standaard zette in online betaalsystemen. Het is fantastisch als dat soort technologische innovaties van een eerste idee kunnen uitgroeien tot een mondiaal succes. Het laat zien dat we in Nederland een goede voedingsbodem hebben voor startups, en we doen er alles aan om dat nog verder te verbeteren.

En natuurlijk zijn we ook trots op de grote, traditionele retailers van Nederlandse bodem die ook over de grens succesvol zijn, zoals Ahold Delhaize, winkelketen Action en natuurlijk Hema. Ik blijf het een bijzonder beeld vinden: het oer-Hollandse Hema midden in Parijs, op station Gare du Nord. En ik heb begrepen dat zelfs de mensen in Abu Dhabi tegenwoordig kunnen winkelen bij de “Hollandic Standard Prices Company Amsterdam”, oftewel Hema. Tjeerd Jegen, CEO van Hema, kan ons daar zo meteen vast meer over vertellen. Wat mij betreft is het in ieder geval het ultieme bewijs dat de wereld van retail in hoog tempo aan het veranderen is. Ik wens u allen veel succes en wijsheid toe in deze periode van razendsnelle verandering.

Dank u wel.