Overview impactstudies corona

In de afgelopen maanden zijn er met regelmaat rapporten verschenen over de gevolgen van de coronacrisis. Zo hebben onder meer I&O Research, Q&A, Stec Groep, Colliers International en RetailSonar impactstudies gepubliceerd. Hierin schetsen zij een beeld van de ontwikkelingen op het gebied van o.a. omzet, passantenstromen en online shoppen. In dit artikel zetten we de verwachtingen en bevindingen van deze rapportages uiteen. Ook mogelijke verschillen tussen de resultaten van de diverse onderzoeken worden onder de loep genomen.

Uit onderzoek van I&O Research blijkt dat de helft van de Nederlanders (52 procent) in mei heeft aangegeven zoveel mogelijk thuis te blijven. Inwoners in Zuid- en West-Nederland hadden het minst vertrouwen in de veiligheid van winkelbezoek. Consumenten gaven aan liever te wachten met kopen tot na de crisis en alleen het hoognodige te kopen. In overeenstemming toonde Q&A aan dat consumenten in de komende periode 50% minder gaan besteden. Op welke manier beïnvloedt dit de retail non-food sector? In de volgende secties gaan we in op de gevolgen voor zowel de fysieke als de online retail.

Fysiek winkelen

Als we het bezoek aan fysieke winkels onder de loep nemen, gaf in mei 1 op de 5 Nederlanders aan (tijdelijk) gestopt te zijn met het bezoeken van winkels voor non-foodartikelen. Eind maart was dat nog een derde (I&O Research). De bezoekfrequentie voor winkels non-foodproducten liet dus een licht herstel zien. Toch bezocht nog altijd een meerderheid even minder (61 procent) of geen winkels (20 procent) voor non-foodartikelen.

Ook uit online onderzoek van Q&A onder consumenten, blijkt dat er sprake is van een dalende bezoekfrequentie. Zo was er van week 19 t/m 25 (4 mei t/m 21 juni) sprake van 30% minder shopping trips. Deze bevinding komt overeen met de retaildata van RetailSonar. Zij toonden aan dat er in de periode van 16 maart tot 13 juni minder nieuwe klanten langskwamen en tevens de shopfrequentie daalde. Wel was er een sterke stijging qua conversie te zien. Zo lag het bonbedrag van Nederlandse klanten 5% hoger t.o.v. dezelfde periode vorig jaar.

Er zijn een aantal zaken die specifiek opvallen in de onderzoeken als het gaat om de fysieke retail:

Winkelprestaties lopen grotendeels gelijk met "oude normaal"
96,3% van de winkels vallen ook na de coronacrisis nog steeds onder dezelfde categorie (RetailSolar). Sterk draaiende winkels presteren nog steeds sterk. Winkels in moeilijkheden hebben het nog steeds zwaar.

 "Traffic builders" zorgen voor minder traffic (en omzet)
Met name winkellocaties die sterk afhankelijk zijn van toerisme, werkgelegenheid, horeca, OV, scholen of grensverkeer hebben het zwaar te verduren (RetailSonar). Zij verloren tot 93% van hun omzet. Voor winkellocaties vlakbij supermarkten of apotheken is er nog steeds sprake van een omzetstijging (tot 12%), maar de grootste wijziging in negatief.

Winkelprestaties zijn sterk afhankelijk van type locatie
Dure en traditioneel goed presterende winkellocaties in shoppingcentra en grote stadscentra hebben rake klappen gekregen (RetailSonar). De winkelomzet in in-door shoppingcentra daalde met 18% in Nederland. In grote stadscentra zoals Amsterdam, Utrecht of Rotterdam werd 21% minder verkocht. Die negatieve cijfers staan in schril contrast met de situatie in kleine centra van steden en gemeentes. Winkels in Nederlandse kleine centra presteerden 12,5% beter.

Klanten spenderen niet alleen meer tijd in de eigen regio, ze kopen er ook vaker. Lokaal winkelen is gemakkelijker dan voorheen en voelt psychologisch ook veiliger. Dat consumenten meer lokaal gaan winkelen, komt ook naar voren in het online onderzoek dat Q&A heeft gehouden onder consumenten. Meer dan de helft van de consumenten gaf in juni aan meer waarde te hechten aan het kopen bij winkels in de eigen woonplaats.

Klanten minder op zoek naar experience in corona-tijden
Naast de behoefte om meer lokaal te winkelen, is de consument vooral op zoek naar convenience (RetailSonar). Winkels met een hoge belevingsscores hebben in de afgelopen weken géén extra omzet verzilverd. De "experience-bonus" valt in corona-tijden dus (even) weg. Uit onderzoek van Q&A is wat betreft ‘convenience’ naar voren gekomen dat voor corona 70% meer waarde hecht aan een schone/opgeruimde winkel, rust (71%) en een ruime winkelomgeving (69%).

Online winkelen

Het onderzoek van I&O Research heeft uitgewezen dat consumenten aangeven veel meer online te shoppen. Dit wordt ondersteund door onderzoek van Q&A. Uit hun interviews kwam naar voren dat er 117% groei was in voorkeur voor het kopen via online kanalen. Dit onderzoek toonde tevens aan dat de voorkeur voor online als oriëntatiekanaal met 50% is toegenomen.

Vóór de crisis kocht een groot deel van de consumenten al veel online. Tijdens de crisis is dat fors toegenomen voor schoenen, kleding, woninginrichting, sportartikelen en boeken. RetailSonar toonde op basis van data een explosieve boost in online sales aan. Retail webshops presteerden tot 8x beter t.o.v. 2019. In Nederland lag de piek in online verkoop - met name in de eerste weken van de coronacrisis - op 350% extra omzet. Gemiddeld genomen kocht 14% van de klanten voor het eerst online.

Wat betreft online shopping wordt er volgens RetailSonar vooral meer online verkocht aan klanten die vlakbij de fysieke winkel wonen. In deze gebieden is er een grotere merkbekendheid, meer consumentenvertrouwen, kunnen klanten eenvoudig een pakket ophalen en kan er extra service worden geleverd na de aankoop.

Omslag in de retail?

Gezien de enorme toename in online verkopen, verwacht I&O Research dat de coronacrisis wel eens zou kunnen werken als katalysator in de omslag van fysieke naar online aankopen. In lijn hiermee geeft Colliers International aan dat Generatie X en de babyboomers die eerder weinig online kochten, van plan zijn om straks blijvend meer via internet te kopen.

Deze ontwikkeling leidt volgens hen tot oplopende winkelleegstand. Colliers verwacht vooral problemen in de ‘middelgrote steden’ met een inwonersaantal tussen de 35 en 150 duizend, zoals bijvoorbeeld Heerlen, Lelystad en Almelo.

Op basis van de verwachte omzetdaling in fysieke winkels, stellen zij dat er ruim 100.000 m² minder ruimte nodig is in de modebranche. De verwachting is dat één op de vijf winkels leeg komt te staan in steden met een inwonersaantal tussen de 35.000 en 150.000. De groeiende leegstand vraagt om regie door gemeenten.

Uit interviews met gemeenten is gebleken dat 92% verwacht dat centrumgebieden het hardst geraakt worden (Q&A). 67% verwacht meer leegstand in grote steden. Verder verwachten zij dat 16% van winkels en horeca verdwijnt. 58% verwacht de detailhandel-visie te moeten herzien.

Ook uit onderzoek van Stec Groep blijkt dat het gros van de gemeenten verwacht dat de coronacrisis een structurele impact heeft op centra. Voor centrumbranches wordt als gevolg van de coronacrisis een krimp verwacht variërend van 10 tot 40% voor de komende vijf jaar. Middelgrote en grote centra worden het hardst geraakt, met name door het grote aanbod modezaken. Doordat daarnaast naar verwachting een deel van de horecazaken deze coronacrisis niet overleeft, komt een completere centrumbeleving onder druk te staan.

De precieze impact van corona op het retaillandschap wordt pas in de tweede helft van 2020 merkbaar. Faillissementen, fusies & overnames zullen echter onvermijdelijk zijn (Colliers International). 

Onderzoeksmethoden en steekproef

• I&O Research (mei 2020). Corona en de toekomst van de fysieke winkel. I&O Research voerde een landelijk representatief onderzoek uit onder 1.060 Nederlanders van 18 jaar en ouder. Dit onderzoek vond plaats van donderdag 7 tot dinsdagochtend 12 mei 2020.
• RetailSonar (juni 2020). Impact coronacrisis op klantgedrag en winkelprestaties. RetailSonar gebruikte verkoopdata van meer dan 450 Nederlandse en Belgische winkellocaties. Zij voegden hier eigen up-to-date marktdata en slimme AI-algoritmes aan toe en vergeleken zo de fysieke winkelprestaties uit de periode van 11 mei tot 13 juni 2020 met de resultaten uit dezelfde periode vorig jaar.
• Q&A (juni 2020). Impactanalyse retail post-corona (Powerpointpresentatie).Van week 19 tot week 29 zijn interviews gehouden met consumenten, mkb, gwb en ambtenaren van gemeenten.
• Colliers International (juni 2020). Hoe winkelt Nederland in de toekomst? Colliers International onderzocht het huidige en verwachte koopgedrag van 2.000 Nederlanders en vergeleken dit met het koopgedrag van vóór de coronacrisis.
• Stec Groep (mei 2020). Driekwart (winkel)centra moet nog compacter, zeker post-corona. Stec Groep onderzocht de middellange termijn impact van de coronacrisis op stads- en dorpscentra, transformatie van (winkel)vastgoed en het compacter maken van winkelgebieden. Dit deden zij onder ruim 120 gemeenten. 

Download hier het rapport: Retail postcorona impactstudie