Duiding van data

Verschillende bronnen met eigen definities en onderzoeksmethoden geven verschillende cijfers. In dit document vind je een overzicht van cijfers gebaseerd op gegevens van de CBS Productiestatistieken detailhandel (PD, meting onder bedrijven), het CBS Budgetonderzoek (BO, meting onder NL huishoudens) en de Thuiswinkel markt monitor (TMM, meting onder NL huishoudens en retaildata).

• Een belangrijk onderscheid is te maken tussen de meting van omzet van 'detailhandelsbedrijven’ (PD) versus de meting van bestedingen aan 'detailhandelsgoederen’ (BO en TMM).
• De 'omzet van detailhandelsbedrijven' wordt doorgaans exclusief btw weergegeven, de bestedingen aan producten doorgaans inclusief btw.
• Bij 'omzet van detailhandelsbedrijven' is de afbakening van de bedrijven die onder 'detailhandel' vallen van belang. Op Retail Insiders zijn branches samengesteld aan de hand van SBI-code's (standaard bedrijf indeling van CBS naar hoofdactiviteit), waarbij een branche meerdere SBI codes kan omvatten. Waar gesproken wordt over totale omzet detailhandelsbedrijven, wordt op Retail Insiders de omzet van apotheken, tank/pompstations, warme bakkers, ambulante handel en handel in auto’s, boten, caravans en motoren niet meegenomen.
• Een afwijkende SBI code betreft de SBI Postorderbedrijven en Webwinkels (4791), waar niet zozeer sprake is van een indeling naar hoofdactiviteit (o.b.v producten en/of diensten), maar naar kanaal (online). De omzet van deze online georiënteerde bedrijven wordt tot heden niet onderverdeeld naar hoofdactiviteit. Wel volgt CBS de omzetontwikkeling van 4 branchegroepen als som van de multichannel + puur online omzet (Detailhandel voeding & drogisterijen, Detailhandel Consumentenelektronica, Detailhandel Kleding en modeartikelen en Detailhandel Overig Non-food). Voor meer specifieke branches is dit vooralsnog niet beschikbaar. De omzet van bijvb. de schoenenbranche omvat als gevolg hiervan wel de omzet van offline schoenenwinkels en van multichannel schoenenwinkels ook het deel niet-in-de-winkel omzet, maar omvat niet de omzet van schoenenwinkels met het zwaartepunt online (ook wel puur online speler genoemd). 
• Bij 'omzet van detailhandelsbedrijven’ wordt onderscheid gemaakt tussen netto omzet en detailhandelsomzet. Kort gezegd omvat de netto omzet ook de verkopen aan derden anders dan consumenten, denk aan bedrijven en instellingen en omvat de detailhandelsomzet uitsluitend de omzet uit verkopen aan consumenten.
• De "omzet van detailhandelsbedrijven' heeft betrekking op Nederlandse bedrijven. Indien toeristen geld uitgeven bij Nederlandse bedrijven, dan telt dit mee in de omzet. Bij de 'bestedingen aan detailhandelsgoederen' gebaseerd op het CBS Budgetonderzoek betreft het de uitgaven van Nederlandse huishoudens in zowel Nederland als over de grens (online en offline). Bij de Thuiswinkel markt monitor wordt vanaf 2020 in het consumentenonderzoek gevraagd per aankoop of de aankoop bij een binnenlandse of buitenlandse webshop is gedaan en in welk land. Dit door voorbeelden van de webshops uit de verschillende landen te tonen in de vragenlijst. 
• Naast goederen leveren detailhandelsbedrijven in toenemende mate ook diensten. De omzet in diensten maakt onderdeel uit van de 'omzet van detailhandelsbedrijven' indien geleverd door detailhandelsbedrijven vallende onder de branchedefinitie. Bij de meting van de bestedingen zijn de uitgaven aan diensten (gerelateerd aan detailhandelsbedrijven of diensten in brede zin) vooralsnog buiten beschouwing gelaten. Meer informatie over de bestedingen aan diensten is beschikbaar bij CBS en Thuiswinkel.org.
• Bij 'bestedingen aan detailhandelsgoederen' is de afbakening van goederen die 'behoren tot de detailhandel' van belang. Zo ook de indeling naar hoofdbranches en specifieke branches, denk aan Levensmiddelen en Duurzaam en overige goederen dan wel Food/ near food en Non-food/ overig. De uitgaven aan brandstoffen als benzine en diesel worden niet tot detailhandelsgoederen gerekend, maar overige aankopen, bijvb. voedsel of tabak bij een tank/pompstations wel. Bij de ‘omzet detailhandelsbedrijven’ zijn in de totaalcijfers de omzet van tankstations niet meegenomen. Dit omdat bij de PD meting de omzet (brandstof versus overig) niet apart kan worden uitgesplitst).
• De definitie en indeling van goederen verschilt tussen het CBS (Budgetonderzoek) en de Thuiswinkel Markt Monitor. Zie voor overzicht van de goederen die tot de detailhandelsgoederen worden gerekend per bron. Zo worden campers, caravans en vouwwagens bij TMM wel meegenomen en bromfietsen en scooters niet, bij CBS BO/Panteia is dis juist andersom. Verschillen zijn er ook bij telefoon- en internetdiensten (i-Tunes, Spotify), vaste brandstoffen, auto-onderdelen en andere goederen.

In dit document vind je meer duiding en informatie over:

• Tabel vergelijking totale omzet en bestedingen detailhandel
• Tabel vergelijking internetverkopen en online bestedingen
• Tabel vergelijking ontwikkeling online
• De onderzoeksmethoden en definities
• Branchelijst (CBS Productiviteitsonderzoek, bewerking Panteia)
• Lijst ‘detailhandelsgoederen’ (CBS Budgetonderzoek, bewerking Panteia)
• Lijst producten (Thuiswinkel Markt Monitor)