‘De crisis is voorbij, maar de pop-up blijft’

Joop de Boer houdt zich bezig met de stad in volle omvang, zoals hij het zelf noemt. Hij studeerde planologie, heeft een bureau voor stedelijke ontwikkeling, Golfstromen en startte acht jaar geleden het online platform Pop Up City. Hier wordt bijgehouden wat er in de wereld op het gebied van stedelijke ontwikkeling gebeurt. Alles wat inspirerend en vernieuwend is, krijgt op het platform een plek. ‘We schrijven over ideeën die we zelf nog niet eerder gezien hebben.’ Het spreekt mensen aan die op ‘een innovatieve manier willen nadenken en kijken hoe de stad er in de toekomst uit ziet.’ Dat zijn er per maand zo’n 200.000.

Pop Up City levert een goed beeld op van komende, blijvende en verdwijnende trends. Het platform begon tegelijk met de crisis. ‘Het was de tijd van braakliggend terreinen, lege kantoren en een bouwstop’, vertelt De Boer. ‘De pop-up store dook op. In feite uit nood geboren. Ondernemers konden tegen lage kosten ergens starten en lege plekken kregen meteen invulling. Je zag een gretigheid om te experimenten. Nu is de crisis voorbij, maar het fenomeen pop-up is gebleven. Het is inmiddels bij grote bedrijven onderdeel geworden van de strategie om je tijdelijk te laten zien. Het promoten van een merk of artikel kan immers prima online, dat is een belangrijke ontwikkeling. Zo kun je zonder fysiek te bestaan al een groep volgers opbouwen die je later aanspoort naar een –tijdelijke- off line plek te gaan.’

De Boer schetst nog een trend: die van de webshop die de overstap maakt naar de fysieke winkel. ‘In de jaren 90 zag je vooral ketens. Nu domineren vooral de brands die in A-steden en op A-locaties zelf hun producten willen verkopen. Brandstores zoals Apple, Swatch, Ralph Lauren, Vans, Dr. Martens, LEGO en Crocs vullen de nieuwe winkelstaat. Zij zetten de winkel in om de exclusiviteit van hun merk te benadrukken en hun service verder uit te breiden.’ De Boer steekt zijn vrees voor de toekomst van de retailer niet onder stoelen of banken. ‘Online shopping is overduidelijk killing voor de winkelstraat. Het is zo aantrekkelijk voor de consument, dat die tendens zich voorlopig blijft voorzetten en omzet blijft wegsnoepen van fysieke winkels. Het voortbestaan van de winkelier komt zo in het gedrang. Ook niet alle winkelgebieden zullen het redden,’ denkt De Boer.

Toch is hij over de brede linie optimistisch over de toekomst van stadscentra. ‘De meeste Nederlandse binnensteden, zowel de grote als de kleine, hebben een historisch karakter. Dat maakt ze duurzaam interessant, want iedereen vindt het leuk om in zo’n setting te lopen. Het is wel een gevaar dat zulke steden snel op elkaar gaan lijken’.
Hij adviseert gemeenten om voor een helder profiel te kiezen met een duidelijke brandstrategie. ‘Steden hebben nog steeds die potentie om bezoekers te trekken, maar dan vooral met beleving, een uitgekiend winkelaanbod en goede horeca. Dat is nu de grote trend. Retail gaat over spullen, horeca gaat over beleving. Als je als gemeente ook nog de mogelijkheid creëert om er prettig te wonen, dan krijgt een gebied een enorme impuls.’ Hij noemt als voorbeeld eenpersoonshuishoudens en micro wonen; een combinatie van kleinere wooneenheden en een gedeelde ruimte. ‘Denk dan aan een co working space, waar je onder het genot van goede kop koffie samen kunt werken. Dat is ook een waardevolle centrumfunctie.’
Volgens De Boer is het dan ook goed om capaciteit uit de markt te halen om zo andere functies de kans te geven. Je krijgt dan een reële waarde als je vastgoed verhuurt als werkplek of woonruimte, want huren zijn nu vaak hoger dan wat het waard is.’ Hij constateert daarbij dat de constellatie met vaste huurprijzen wel eens een bottle neck zou kunnen zijn.

Hoe denkt hij dat binnensteden er over 10 jaar uit zien? ‘Veranderingen gaan niet zo snel, dus voor een groot gedeelte nog steeds zoals nu’, verwacht De Boer. ‘Maar het zal best nog wel moeilijk worden. De tendens is dat het aantal winkelmeters afneemt en het aandeel online toeneemt. Veel winkels zullen stoppen omdat ze geen opvolging hebben.’ Voor steden is het dan ook noodzakelijk om bijtijds in de grijpen en dat gebeurt gelukkig ook. Zelf is hij enthousiast over de Nieuwe Binnenweg in Rotterdam. ‘Daar is de gemeente tijdens de crisis gestart om een achterstallige winkelstraat te transformeren naar een frisse moderne plek met hippe of verhipte winkels. De regels voor ondernemers zijn versoepeld om ze de gelegenheid te geven om goed te ondernemen. Vastgoed is bij de ontwikkelingen betrokken en er is een sterke regie gevoerd op het aanbod, want twintig kappers is echt te veel.’

Joop de Boer is een van de keynote speakers tijdens het Retaillinnovatie Festival. Bestel hier je kaarten.