Duurzaam winkelen? Ga dan niet naar de winkel, maar bestel online!

Door: Dr. Jesse Weltevreden

Hoe kan fysiek winkelen nu slechter zijn voor het milieu dan online winkelen?

Veel Nederlanders pakken bij voorkeur de auto om naar winkels te gaan. Voor dagelijkse boodschappen geeft bijna de helft van alle Nederlanders (49%) de voorkeur aan de auto. Voor niet-dagelijkse aankopen als kleding en boeken (55%) en grote aankopen als witgoed en meubels (72%) gaat zelfs een ruime meerderheid van de Nederlanders bij voorkeur met de auto naar een winkelgebied.

Het is deze voorkeur voor de auto, waardoor online bestellen in veel gevallen milieuvriendelijker is dan fysiek winkelen. Immers, als je naar een winkelgebied gaat, heb je te maken met zowel een heen- als terugrit. En als je deze ritten met een auto maakt, stoot je al snel meer CO2 uit dan wat het kost aan CO2 om een online bestelling bij je thuis af te leveren met een bestelbusje dat een optimale route rijdt.

Maar met de auto koop je in keer toch veel meer, dan wanneer je online een bestelling doet? 

Of online bestellen en thuisbezorgen beter is voor het milieu dan met de auto naar een fysieke winkel, hangt ook af van hoeveel aankopen men in 1 keer doet. Wanneer je producten als diervoeding en persoonlijke verzorging gaat kopen, combineer je dit relatief vaak met aankopen bij andere winkels. Maar voor onder andere doe-het-zelf producten, witgoed en computers is dit nauwelijks het geval. Voor dit soort producten is de kans zeer groot (meer dan 85%) dat je na een bezoek aan de bewuste winkel, geen andere winkels meer bezoekt. In zo’n geval zal een online bestelling dan al snel een volledige heen- en terugrit met de auto kunnen besparen.  

Maar hoe zit het dan met die hoge retouren bij online winkelen?

Vaak wordt verondersteld dat online winkelen slecht is voor het milieu door de hoge retouren. Echter, dit valt in de praktijk best wel mee. Gemiddeld wordt circa 6% van alle online aankopen (gedeeltelijk) geretourneerd. Het retourpercentage verschilt overigens wel sterk per type product. Zo worden kleding en schoenen relatief vaak geretourneerd, wat het gemiddelde retourpercentage omhoog trekt. Daarentegen worden verzorgingsproducten, levensmiddelen en boeken nauwelijks geretourneerd. Uiteraard zorgen retouren voor meer transport, zowel door pakketvervoerders als door consumenten die pakketten bij een retourpunt afgeven. Echter, de retouren worden vaak door bestelbussen vervoerd die ook verantwoordelijk zijn voor het bezorgen van pakketten bij huisadressen en/of afhaalpunten. Op die manier proberen pakketvervoerders met zo min mogelijk bestelbussen zo veel mogelijk pakketten te bezorgen.

En click & collect is dat dan niet beter?

Online bestellen en je pakket vervolgens afhalen bij een afhaalpunt of winkel kan vanuit milieuoogpunt een gunstig alternatief zijn voor thuisbezorging. Zeker als je je pakket afhaalt te voet of op de fiets. Hoe meer online bestellingen worden opgehaald bij een afhaalpunt, hoe minder individuele adressen een bestelbus hoeft aan te doen. Echter, de meeste Nederlanders geven er de voorkeur aan om hun online bestellingen gewoon aan huis bezorgd te krijgen. Van alle online bestellingen wordt circa 85% thuisbezorgd en 13% afgehaald. Het aandeel click & collect is dus nog beperkt. 

Is online winkelen nu echter beter voor het milieu voor iedereen?

Anders, dan de titel van deze blog doet vermoeden, kun je niet stellen dat voor iedereen geldt dat online winkelen beter is voor het milieu dan fysiek winkelen.” Er zijn veel situaties waarin fysiek winkelen veel milieuvriendelijker is dan online winkelen. Als je bijvoorbeeld lopend of met de fiets naar de winkel gaat, stoot je natuurlijk veel minder CO2 uit dan wanneer je iets online bestelt en het laat thuisbezorgen. De meest slechte optie is om voor één aankoop met de auto naar de winkel te gaan. Daarmee stoot je gemiddeld 3 keer zo veel CO2 uit, dan wanneer je deze aankopen online zou bestellen en thuis laten bezorgen. De verwachting is wel dat de komende jaren thuisbezorgen alleen maar milieuvriendelijker zal worden door onder andere een hogere beladingsgraad als gevolg van de groei van online winkelen, kleinere en milieuvriendelijkere verpakkingen, de inzet van zero emissie voertuigen, en het groeiend aantal afhaalpunten. 

Wat kun je doen om milieuvriendelijker te winkelen?

Maar het mooie is dat je zelf ook veel kan doen om milieuvriendelijker te winkelen. Een aantal tips:

·        Als je fysiek gaat winkelen doe dat bij voorkeur in de buurt, zodat je te voet of met de fiets naar het winkelgebied kan gaan.

·        Indien je toch besluit om met de auto te gaan winkelen, probeer deze rit dan te combineren met andere geplande activiteiten die op de route liggen, zoals woon-werkverkeer of familiebezoek.

·        En ga niet voor 1 aankoop met de auto naar een winkelgebied, maar doe gelijk meerdere aankopen.

·        Als je online bestelt, probeer dan zo veel mogelijk producten in 1 keer bij een webwinkel te bestellen.

·        Kies bij het online bestellen niet voor snelle bezorgopties als ‘same day delivery’ of bezorging op zondag, maar voor een langzamere bezorgmethode.

·        Kies  indien mogelijk voor meer milieuvriendelijke bezorgwijzen als een fietskoerier of ophalen bij een afhaalpunt.

·        En haal je online bestelling indien mogelijk met de fiets of te voet op bij een afhaalpunt.

·        Soms hebben niet alle producten die je online bestelt dezelfde levertijd. Sommige webwinkels geven je dan de keuze om je bestelling in losse pakketten te ontvangen of te wachten tot alles in 1 pakket verzonden kan worden. Kies dan bij voorkeur voor de tweede optie.

·        Probeer zo min mogelijk retour te sturen.

Over het onderzoek

Dit blog is gebaseerd op de resultaten van een onderzoek van de Hogeschool van Amsterdam (HvA) en TNO hebben in opdracht van Topsector Logistiek naar de mobiliteitseffecten en CO2-uitstoot in de last mile van online winkelen versus fysiek winkelen. Via een online enquêtes in 2019/2020 is aan Nederlandse consumenten gevraagd waar zij hun recente online en fysieke aankopen gedaan hebben, hoe deze bezorgd, afgehaald en/of geretourneerd zijn en welke vervoermiddelen zij daarvoor gebruikt hebben. Voor elk van deze aankopen is vervolgens bepaald wat het effect van de gekozen bezorg-, afhaal- en/of retourwijzen is op de CO2-uitstoot. Het onderzoek heeft gegevens opgeleverd over 7.135 online aankopen verdeeld over 43 productcategorieën. Het onderzoek is pre-COVID-19 uitgevoerd. Dit betekent dat de effecten van COVID-19 op het aankoopgedrag van consumenten niet zichtbaar zijn in de onderzoeksresultaten. Voor meer informatie, download hier het rapport. 

Het Centre for Market Insights (CMI) van de Hogeschool van Amsterdam is specialist in onderzoek en onderwijs op het gebied van e-commerce, retail, opkomende technologieën en data driven marketing. Het CMI is onderdeel en penvoerder van het Retail Innovation Platform (RINP), een platform voor hogescholen en universiteiten in Nederland en België voor (gezamenlijk) onderzoek naar retail innovatie. Jesse Weltevreden is naast voorzitter van het platform, ook voorzitter van de RINP-werkgroep Data-Driven Retail en E-commerce.