Economisch beeld nagenoeg ongewijzigd

De Conjunctuurklok is een hulpmiddel voor het bepalen van de stand en het verloop van de Nederlandse conjunctuur. In de Conjunctuurklok komt vrijwel alle belangrijke economische informatie samen die het CBS tijdens de afgelopen maand c.q. het afgelopen kwartaal heeft gepubliceerd. Het conjunctuurbeeld volgens de Conjunctuurklok betreft een macro-economisch beeld en het gaat niet in gelijke mate op voor alle huishoudens, bedrijven of regio’s.

De stemming onder consumenten is in oktober opnieuw minder positief dan een maand eerder. Het producentenvertrouwen veranderde in oktober nauwelijks. Zowel het vertrouwen van consumenten als van producenten ligt ruim boven het langjarig gemiddelde.

Consumenten hebben in het derde kwartaal ruim 2 procent meer besteed dan in hetzelfde kwartaal een jaar eerder. Ze gaven vooral meer uit aan auto’s en elektrische apparaten.

Verder besteedden ze meer aan diensten, vooral aan horeca-, vervoer- en communicatiediensten. Uitgaven aan diensten maken ruim de helft van de totale binnenlandse consumptieve bestedingen uit.

Ook de investeringen in vaste activa lagen ruim 2 procent hoger dan een jaar eerder. In het derde kwartaal zijn vooral de investeringen in woningen, bedrijfsgebouwen, personenauto’s en machines gegroeid. Daarnaast hebben bedrijven ook meer geïnvesteerd in vrachtwagens, opleggers en dergelijke.

De groei van de investeringen is kleiner dan in de voorgaande kwartalen van 2018. Dat komt onder meer doordat de investeringen in woningen en infrastructuur minder hard groeiden.

De uitvoer van goederen en diensten groeide in het derde kwartaal van 2018 met ruim 2 procent. Nederlandse bedrijven hebben vooral meer machines en transportmiddelen uitgevoerd. De export van Nederlands product groeide een fractie harder dan de wederuitvoer (de uitvoer van eerder ingevoerde producten).

De gemiddelde dagproductie van de Nederlandse industrie was in september 2,9 procent hoger dan in september 2017. De stijging is iets kleiner dan in augustus. Voor seizoen gecorrigeerd lag de productie van de industrie in september op het hoogste niveau ooit.

Het aantal failliet verklaarde bedrijven is toegenomen. In oktober 2018 zijn er 40 bedrijven meer failliet verklaard dan in september. In september bereikte het aantal faillissementen nog het laagste niveau na 2000. De trend is echter al ruim een jaar redelijk vlak.

Het aantal banen van werknemers en zelfstandigen is in het derde kwartaal van 2018 met 60 duizend toegenomen. Dit is het achtste kwartaal op rij dat het aantal banen met minstens 50 duizend toeneemt.

In een jaar tijd zijn er 271 duizend banen bijgekomen (2,6 procent). Dat is de grootste jaargroei in elf jaar. De afgelopen 4,5 jaar is het aantal banen vrijwel onafgebroken toegenomen, in totaal met 739 duizend (7,6 procent). De vorige periode met langdurige banengroei was in 2004-2008. Toen kwamen er in 4,5 jaar tijd ruim 800 duizend banen bij.

Werknemers en zelfstandigen werkten in het derde kwartaal van 2018 in totaal 3,4 miljard uur. Dat is, gecorrigeerd voor seizoeninvloeden, 0,9 procent meer dan een kwartaal eerder.

Eind september stonden er 262 duizend vacatures open, 11 duizend meer dan een kwartaal eerder. Het aantal openstaande vacatures was groter dan ooit.

In het derde kwartaal van 2018 waren er, gecorrigeerd voor seizoeninvloeden, 348 duizend personen werkloos volgens de definitie van de International Labour Organization (ILO). Dat zijn er 6 duizend minder dan een kwartaal eerder. Daarmee was 3,8 procent van de beroepsbevolking werkloos. De werkloosheid is nog wel hoger dan voor het begin van de crisis. In het derde kwartaal van 2008 was het werkloosheidspercentage 3,6.

De spanning op de arbeidsmarkt is in het derde kwartaal verder toegenomen. Tegenover elke vacature stonden gemiddeld 1,3 werklozen. Dat is ongeveer net zo veel als in de eerste drie kwartalen van 2008.

Volgens de eerste berekening van het CBS is het bruto binnenlands product (bbp) in het derde kwartaal van 2018 met 0,2 procent gegroeid ten opzichte van een kwartaal eerder. De groei is vooral te danken aan de consumptie door huishoudens en de buitenlandse handel. Ten opzichte van het derde kwartaal 2017 was de omvang van het bbp 2,4 procent groter.