Gratis bezorgen binnen een dag: tegen welke prijs?

De omzet van online steeg in 2018 in Nederland flink, met 18,8 procent. Van alle verkochte retailproducten werd 17 procent online aangeschaft. Het shopgedrag verandert dus, zoals ook blijkt uit ABN AMRO-onderzoek. Had in 2015 nog maar 10 procent een voorkeur voor het online kanaal, drie jaar later is dit al 16 procent. Ook de groep consumenten zonder voorkeur groeide, ten koste van consumenten die liever in een fysieke winkel kopen.

Race tegen de klok

Logistiek speelt een grote rol binnen e-commerce. In de strijd om de klant rekken retailers hun serviceniveau steeds verder op. Zo is de volgende dag bezorgen (Next Day Delivery) in korte tijd de norm geworden. Maar volgens adviesbureau McKinsey is – met een verwacht wereldwijd marktaandeel van 22 procent in 2025 – de vraag naar bezorging binnen een dag in opmars. Retailreuzen als Amazon en Alibaba jagen deze trend aan door sneller en goedkoper te bezorgen. 

In Nederland is bol.com onder andere actief met bezorgen binnen twee uur (Instant Delivery). McKinsey voorspelt voor 2025 een marktaandeel van 3 procent van deze bezorgsnelheid, vooral in verstedelijkte gebieden. Nederland is zeer verstedelijkt, dus hier zou het sneller kunnen gaan. En al heeft nog maar 13 procent van de Nederlandse consumenten ervaring met bezorging binnen een dag: als de behoefte eenmaal is gecreëerd, wordt de snelste mogelijkheid vanzelf de standaard. Het aantal partijen dat die maximale snelheid aanbiedt, blijft naar verwachting toenemen. Maar hoe organiseer je zo'n groeimarkt duurzaam? Dáár ligt de grote uitdaging.

Etmaalbezorging: snel maar vies

Pakketjes snel afleveren heeft grote logistieke consequenties. Om bezorging op dezelfde dag efficiënt aan te kunnen bieden, heb je volume nodig. Alleen dan kun je de vaste kosten over meerdere producten verspreiden. Vooralsnog remt een te beperkt volume het proces. Door de grote tijdsdruk tussen het moment van bestellen en afleveren, worden bestelbusjes niet optimaal beladen. Of er zijn extra ritten nodig om producten alsnog dezelfde dag bij de eindklant te bezorgen. Naast meer transportkosten, zorgt dit voor extra CO2-uitstoot. De drang om alsmaar sneller te bezorgen heeft bovendien impact op de financiële prestaties van logistieke bedrijven. Hun marges zijn al beperkt, maar door inefficiency en hogere kosten blijft er helemaal weinig over om te investeren in duurzame oplossingen, zoals elektrische voertuigen.

Wie betaalt de rekening?

'Gratis' bezorgen – zoals veel retailers claimen – bestaat niet. De bezorgkosten worden namelijk via de grote postbedrijven afgewenteld. Onder meer op de vele transporteurs, die als onderaannemer werken voor pakketdiensten als Post.nl, DPD en DHL. Die bepalen de prijs en dwingen iedereen lager in de keten steeds sneller en goedkoper te presteren. 

En dat heeft weer gevolgen voor de kosten. Vooral vanwege de 'cut-off', het tijdstip waarop je uiterlijk kunt bestellen: hoe later, hoe duurder. Daarnaast ligt bij bezorging op dezelfde dag de afleverdichtheid per pakket fors lager, en daarmee de kostprijs voor aflevering hoger. Oorzaak: het (vooralsnog) geringe volume. Niet alleen de onderaannemers betalen hiervoor de prijs. Inefficiënt transport belast het milieu, en dus uiteindelijk ook degenen die daarin moeten leven: wijzelf. 

Bewust Bezorgen: CO2-uitstootcalculator

Wie sneller geleverd wil hebben, stoot (indirect) meer CO2 uit – tenzij het met een elektrische bakfiets wordt gebracht. Om het verband tussen bezorgtijd en milieu-impact inzichtelijk te maken, heeft Thuiswinkel.org samen met Nederlandse e-tailers en grote vervoerders de rekentool 'Bewust Bezorgd' ontwikkeld. Deze berekent op uniforme wijze hoeveel CO2-uitstoot een bezorgmethode veroorzaakt. En dat zou weer gerelateerd moeten zijn op de bezorgkosten: maak vervuilende opties duurder, schonere goedkoper – of zelfs gratis. 

Dit maakt 'schoner' bestellen een bewuste keuze, en geeft consumenten macht om de keten te helpen verduurzamen en emissieloos bezorgen sneller te realiseren. Vink je niet onnodig de snelste optie aan, dan neem je je verantwoordelijkheid. Maar ook retailers en transporteurs kunnen betere milieumaatregelen nemen dankzij de rekentool. Nuttig, want e-commerce wil de CO2-uitstoot van de bedrijfstak in 2025 met de helft hebben teruggebracht ten opzichte van 2018. En de transportsector heeft de ambitie om vanaf 2025 steden uitstootvrij te bevoorraden. Nobele doelen, waarin beide branches sterk zijn gebaat bij samenwerking.

Meerdere winnaars door efficiency

Het gebruik van de Bewust Bezorgen-tool en deze in te zetten voor prijsdifferentiatie bij bezorging, geeft consumenten inzicht in de bezorgkosten, zowel financieel als ecologisch. Daarnaast zullen ketenpartners hechter en efficiënter moeten samenwerken. Alleen dan profiteren alle partijen: van retailer tot transporteur, en van consument tot – uiteindelijk – ons milieu. Maar wat doe je als grote concurrenten doorgaan met leveren op dezelfde dag, gratis of tegen een kleine meerprijs. Een duivels dillemma, waardoor je je kunt afvragen of dat hele 'Same Day Delivery' wel zo'n goed idee is...

Sneller en goedkoper, steeds weer opnieuw. Laat de transport- en retailsector zich gek maken? Natuurlijk hou je altijd uitzonderingen waarbij snel leveren wenselijk is, of zelfs noodzaak. Maar moeten we niet juist op zoek naar andere, duurzamere manieren om je te onderscheiden? De samenwerking met Bewust Bezorgd laat zien dat de Nederlandse transport- en retailsector hun verantwoordelijkheid nemen. Nu is de consument aan zet.