Leegstand in aantal panden stijgt plotseling weer sterk

Tussen 2015 en 2019 daalde de leegstand in Nederland, maar daar is nu een einde aan gekomen. In de afgelopen vier jaar sloten veel winkels hun deuren, terwijl de leegstand toch daalde. Belangrijkste reden is dat veel vrijgekomen panden omgebouwd zijn naar woningen of ingevuld werden door horeca. Vanaf begin 2019 stijgt de leegstand echter weer: van 6,7% van het aantal panden begin dit jaar naar 7,0% op dit moment. Het aantal leegstaande panden steeg daarmee van 14.775 op 1 januari naar 15.445 op 1 juli.

De belangrijkste oorzaak van de toenemende leegstand is dat de onttrekking aan de voorraad (ombouw naar woning ea) lijkt te stagneren. In heel 2018 hebben bijna 2.000 retailpanden een niet-retail functie gekregen. In de eerste helft van 2019 waren dit er minder dan 300. Mogelijk is vorig jaar het laaghangende fruit geplukt en staat de markt nu voor grotere uitdagingen om deze ombouw door te laten gaan.

De afgelopen jaren werd veel leegstand gevuld door horeca, dat is in de eerste helft van dit jaar ook nog gebeurd, maar wel in mindere mate dan de afgelopen jaren. Ook dat verklaart mede de toegenomen leegstand.

Kijken we naar de verschillen tussen winkelgebieden, dan zien we dat de middelgrote centra (Hoofdwinkelgebieden, Kernverzorgende centra groot en Binnenstedelijke winkelstraten) opnieuw de hardste klappen krijgen. In Stadsdeelcentra is de leegstand overigens niet sterk gestegen. De polarisatie, die al jaren plaatsvindt, is dus in de eerste helft van dit jaar alleen maar sterker geworden. De middelgrote centra hebben de grootste problemen.

Locatus registreert sinds dit voorjaar de retailmeters van alle retailpanden. Dus niet alleen van detailhandel, maar ook van horeca en andere consumentgerichte dienstverleners. Hiermee kan ook een accuraat leegstandspercentrage in retailmeters worden bepaald. Het leegstandspercentage in meters ligt momenteel met 7,2% iets hoger dan in aantal panden.Berekenen we het leegstandspercentage volgends de oude methodiek (ingemeten detailhandel + benadering dienstverlening en horeca), dan wijkt dit met 7,3% overigens nauwelijks af.

Vergelijken we de leegstandmeters per type winkelgebied met de leegstand in aantallen, dan zien we in de binnensteden de grootste verschillen. In binnensteden ligt de leegstand in meters (8,4%), ruim 2% hoger dan de leegstand in aantallen panden (6,2%).

Sinds begin 2015 zagen we de leegstand dalen ondanks een afname van het aantal winkels. De grootste leegstandsproblemen leek de markt daarmee zelf op te lossen door leegkomende winkels te vullen met horeca of een niet consument gerichte functie. In de eerste helft van dit jaar lijkt deze trend zich te keren en loopt de leegstand weer op. Er lijken dus extra acties nodig om de opnieuw oplopende leegstand tegen te gaan.

Bron: Locatus